Je maakt een foto van de sterrenhemel met een lange sluitertijd. Als je vervolgens je foto wilt bekijken en inzoomt op de sterren, dan zie je dat het kleine streepjes zijn geworden. Dit wordt veroorzaakt door de draaiing van de aarde. In combinatie met een lange sluitertijd worden sterren geen puntjes meer, maar kleine streepjes. Dit kan je voorkomen met de zogenaamde 400 regel. De 400 regel bepaalt de maximale sluitertijd die je kunt hanteren om te voorkomen dat sterren streepjes worden.

Gedurende de avond en nacht neemt het licht flink af. Om toch een goed belichte foto te krijgen gebruiken we een lange sluitertijd. Hoe langer die sluitertijd is, hoe meer licht de camera opneemt, hoe lichter de foto zal worden. Fotografeer je met een lange sluitertijd langs bijvoorbeeld een weg met langsrijdende auto’s, dan zie je die auto’s terug als lichtstrepen. Dit komt door de combinatie van een lange sluitertijd en bewegende lichten. Hetzelfde gebeurt met de sterren door de draaiing van de aarde. Als je niet wil dat de sterren strepen worden, maar puntjes, hanteer dan de 400 regel.

Sterren zijn streepjes geworden tijdens lange sluitertijd opname.

400 regel in astrofotografie

Met de 400 regel kan je bepalen wat de maximale sluitertijd is. Het is belangrijk dat je deze formule exact volgt. Gebruik dus ook de haakjes ( )! Deze formule werkt als volgt:

Maximale sluitertijd = 400 / (brandpuntsafstand x crop factor)

Rekenvoorbeelden:

Formule voor crop-camera’s

Fotografeer je op 50 mm? 50 mm op een crop camera met 1.5 x crop factor wordt:

400 / (50 x 1.5) = maximaal 5 seconden

Fotografeer je op 14 mm? 14 mm op een crop camera met 1.5 x crop factor wordt:

400 / (14 x 1.5) = maximaal 19 seconden

Formule voor full frame camera’s

Fotografeer je op 20 mm? 20 mm op full frame wordt:

400 / (20 x 1) = maximaal 20 seconden

Je merkt dus: hoe langer het brandpuntafstand, hoe korter de belichtingstijd moet zijn. De beweging van sterren wordt door een lange afstand natuurlijk uitvergroot.

Lees meer: Verschil tussen crop en een full frame camera

400 regel

In de meeste gevallen werkt de 500 regel prima. Er zijn echter situaties waarbij de 500 regel soms toch kleine streepjes laat zien. Alle sterren draaien rond de Poolster. De sterren die het dichtst bij de Poolster staan leggen een kortere afstand af dan sterren die verder van de Poolster af staan. Dat is in onderstaand voorbeeld van Cees Kassenberg goed te zien. De sterren die de grootste afstand moeten afleggen kunnen soms alsnog als kleine streepjes te zien zijn, ook bij het toepassen bij de 500 regel. Controleer daar goed op! Probeer om een aantal seconden onder die maximale sluitertijd te blijven als je toch nog kleine streepjes ziet. Om het makkelijker te maken kan je in de formule een waarde van 400 invoeren in plaats van 500.

Wil je écht 100% zeker weten dat sterren geen streepjes worden? Gebruik dan de NPF-regel. Erg ingewikkeld, maar veel nauwkeuriger.

Foto: Cees Kassenberg

Hoge resolutie camera’s

Hoe hoger het aantal megapixels, hoe meer detail je in je foto’s zult zien. De kans dat je streepjes in je foto zichtbaar worden wordt hierdoor een stuk groter. Ook in deze gevallen kan je soms beter kiezen voor de 400-regel. Heb je nog vragen n.a.v. dit artikel? Neem dan gerust contact op!

Gratis e-book: waar let je op bij aankoop van een statief?

We zien het constant tijdens onze workshops. Statieven die eigenlijk te licht zijn en te onstabiel om scherpe foto’s mee te maken. Het is begrijpelijk, want de aankoop van een camera is al duur genoeg. Waar moet je op letten tijdens de aankoop van een goed statief? In dit gratis e-book gaan we hier dieper op in met o.a. tips over:

• Soorten statiefkop
• Minimale en maximale hoogte
• Gewicht en materiaal

Download hier het gratis e-book!