Hoezo ruis? Gooi je ISO-waarde omhoog!
”je ISO-waarde moet altijd zo laag mogelijk staan.” Dat hoor en lees je vaak tijdens workshops en op internet, omdat je ruis gaat zien bij een hogere ISO-waarde. Toch zijn er situaties waarin een hogere ISO-waarde je kan helpen bij het maken van betere foto’s. Daarom ga ik jou in dit artikel laten zien in welke situaties je de ISO-waarde best omhoog kunt gooien.
Om dit bericht beter te kunnen begrijpen is het belangrijk dat je weet hoe de belichtingsdriehoek werkt, apart en los van elkaar. Lees hier meer over diafragma, sluitertijd en ISO of over de belichtingsdriehoek in de praktijk.
Wees niet bang om je ISO-waarde omhoog te gooien
Ja, het is waar; de ISO-waarde moet altijd zo laag mogelijk staan om ruis te voorkomen. Maar, wees niet bang om je ISO-waarde omhoog te gooien als dat nodig is! De meeste camera’s kunnen tot een waarde van ISO 800 hele mooie foto’s maken zonder teveel ruis te laten zien. Vergeet niet dat ruis ook een hele mooie toevoeging kan zijn in je foto’s. In zwart wit kan het extra karakter geven en ruis geeft dat analoge gevoel van vroeger terug. Het heeft echter ook praktische redenen om je ISO-waarde omhoog te gooien.
Analoog Parijs met aardig wat ruis.
Vragen die je jezelf moet stellen
Voordat je de ISO-waarde gaat aanpassen kun je jezelf de volgende vragen stellen:
- Licht – Is het onderwerp goed belicht?
- Ruis – Wil je juist wel of geen ruis in de foto zien?
- Statief – Gebruik je een statief?
- Beweging – Is het onderwerp statisch of beweegt het?
Als er genoeg licht is kan je gemakkelijk kiezen voor een lage ISO-waarde. Je kunt dan met de juiste combinatie tussen diafragma en sluitertijd een goed belichte foto maken. Dit kan tijdens een zonnige dag zijn, maar ook als je in de studio staat met continue verlichting of flits. Staat jouw camera op statief? Dan kan je de sluitertijd zonder problemen verlengen en hiermee je foto lichter maken zonder onscherpe foto’s te krijgen. Het is in beide gevallen niet nodig om voor een hogere ISO-waarde te kiezen.
Is er te weinig licht, dan wordt het lastiger. Het kan dan voorkomen dat je met de juiste combinatie van sluitertijd en diafragma een te donkere foto krijgt. Je sluitertijd verlengen is niet altijd de oplossing, omdat je geen statief hebt. Je diafragma open zetten is ook niet altijd gewenst, omdat hiermee je scherpte kleiner wordt. In deze gevallen kan je de ISO-waarde verhogen zodat je foto goed belicht wordt.
Fotografeer je bewegende onderwerpen en wil je die beweging bevriezen? Dan is daar een korte sluitertijd voor nodig. Je hebt de juiste sluitertijd gevonden om die beweging te bevriezen, maar je foto wordt nu veel te donker. In dat geval kan je door het openen van je diafragma je foto lichter maken. Is dat nog steeds niet genoeg? Verhoog dan je ISO-waarde totdat je wél een goed belichte foto hebt.
Wat heb je liever? Een foto met meer ruis of een foto die bewogen en onbruikbaar is?
Links: geen ruis. Rechts: ruis.
Het komt erop neer dat…
…een hogere ISO-waarde ervoor zorgt dat je een kortere sluitertijd en/of een kleiner diafragma kunt gaan gebruiken.
Situaties waarin een hogere ISO-waarde nodig kan zijn:
- Binnensport evenementen – Vaak te weinig licht en bewegende onderwerpen
- Concert fotografie – Hier is vaak bewust minder licht aanwezig en je mag ook niet altijd een flitser gebruiken
- Musea en kerken – Je mag hier vaak geen flitser gebruiken en vaak is er alleen sfeerlicht aanwezig
- Verjaardagen – Bij het uitblazen van de verjaardagskaarsjes zal het licht vaak gedimd zijn, maar ook hier geldt net als bij musea en kerken dat er hoofdzakelijk sfeerverlichting is
Wil jij weten tot welke ISO-waarde jij kunt gaan met je camera? Om daar achter te komen moet je testfoto’s maken met steeds een hogere ISO-waarde. Zoek de foto met een te grote hoeveelheid ruis, bekijk op welke ISO-waarde je die foto hebt gemaakt en ga vervolgens een stop onder die ISO-waarde zitten. Dit wordt nu jouw maximale ISO-waarde.
Controleer bij elke foto je ISO-waarde
Je herkent het vast. Bij een vorige fotosessie heb je een hoge ISO ingesteld. Bij de volgende fotosessie kom je erachter dat je foto’s hebt gemaakt met diezelfde ISO-waarde. Oeps! Controleer voor elke fotosessie opnieuw je instellingen en pas het aan waar nodig.
Gratis e-book: 10 waardevolle tips voor optimale scherpte
Zelfs de kleinste trilling kan voor onscherpe foto’s zorgen. Voorkom onscherpe foto’s door dit e-book in huis te halen! Deze 10 tips zullen jouw scherpte gegarandeerd verbeteren. Het e-book vertelt o.a. over:
- Diafragma
- Gebruiken van de spiegelopklapfunctie
- Vind de sweet spot
