We lijken allemaal met een UV-filter te fotograferen zonder te weten wat precies de functie is van dit filter. In dit artikel gaan we meer vertellen over het UV-filter en de vele misverstanden. Fotografeer jij na dit artikel nog met een UV-filter? Ik ben benieuwd.

Waar komt het UV-filter vandaan?

Dit komt uit het analoge tijdperk. Bij analoge fotografie werd er veel gebruik gemaakt van een UV-filter, omdat het zonlicht de kleuren van het negatief kon beïnvloeden. Het zorgde voor een blauwe waas in de foto’s. Met een UV-filter kon dit simpelweg voorkomen worden, omdat een UV-filter ultraviolet licht tegenhoudt, oftewel het zonlicht. Tegenwoordig is dit niet meer nodig, omdat digitale sensoren simpelweg niet gevoelig zijn voor ultraviolet licht. Een tweede reden was dat het glas vroeger van erg slechte kwaliteit was. Er kwamen toen sneller krassen op dan nu.

 

UV-filter nacht

UV-filter,

 

Waarom we tegenwoordig het UV-filter gebruiken is puur ter bescherming van je objectief en dan met name bescherming van het frontelement. Het filter zou de eerste klap opvangen als het objectief valt. Ook zou het krassen voorkomen, bijvoorbeeld als je tijdens een dag op het strand met veel wind fotografeert. Vanaf slechts enkele tientjes heb je er al een, dus waarom zou je geen UV-filter kiezen? Het nut van het UV-filter tegenwoordig en de misverstanden over dit filter lees je onder de foto.

Nadelen UV-filter

Een UV-filter zou een aantal nadelen kennen.

Minder contrast en (soms) scherpteverlies

Dit is het verwijt wat je vaak leest. Je hebt een duur objectief en een goedkoop filter, dat klinkt bijna te mooi om waar te zijn, nietwaar? Ja, een UV-filter laat in de meeste gevallen een klein verlies in contrast zien. Ja, er kan een verschil in scherpte voorkomen. Vaak zijn deze verschillen zo klein dat het geen merkbaar verschil is. Beide kan je heel gemakkelijk oplossen in de nabewerking en ook als je geen nabewerking gebruikt hoef je je er niet aan te storen. Pas als je het gaat vergelijken ga je het zien. Dit hoeft dus geen reden te zijn om het UV-filter niet te gebruiken, maar het is wel fijn om te weten. Het kan zijn dat sommige objectieven er meer last van hebben dan anderen. Als dat het geval is, laat dan altijd het UV-filter thuis.

Vergrote kans op lensflare of ‘ghosting’

Een tweede reden waarom je een UV-filter van je objectief wilt verwijderen is doordat de kans op lensflares wordt vergroot. Lensflares ontstaan vooral als je fotografeert in situaties met tegenlicht of door stof of vuil. Een lensflare kan altijd voorkomen. Binnen of buiten, overdag of ‘s avonds, door de zon of een lantaarnpaal. Uit foto’s is gebleken dat UV-filters de kans op lensflares enorm vergroten.

Fotografeer je met tegenlicht of in de nacht, schroef hem dan van je objectief af. Het kan zijn dat een lensflare een mooie toevoeging is in je foto, maar het komt vaker voor dat het eerder storend is dan mooi. Daarnaast kan je last krijgen van ghosting. Dat houdt in dat je een bepaalde lichtbronnen vaker in je foto tegen kunt komen als een soort schim of geest. Dit is een heel vreemd effect en absoluut geen mooie toevoeging.

 

Lichtvlek lightflare UV filter fotografie tips

Lichtvlek in beeld.

 

Er zijn filters die een speciale coating hebben, zogenaamde protection filters. Dit kan een enkelvoudige coating zijn, maar het kan ook uit meerdere lagen bestaan. Een coating beschermt je filter tegen krassen, maar zorgt er ook voor dat stof, vuil en water zich minder snel aan jouw objectief zullen hechten. Als je op zoek bent naar een filter, kijk dan of het filter een coating heeft zoals een MRC coating of kies een protectiefilter. Deze filters zijn duurder, maar bevatten harder glas en een betere coating.

Condens

Condens ontstaat als er grote temperatuurverschillen plaatsvinden. Het heeft een nacht lang gevroren en je staat op het punt om in je auto te stappen om naar je werk te gaan. Je zet alvast de verwarming aan terwijl je aan het krabben bent. Jouw ruiten zijn dan in no-time volledig beslagen. Dit komt door het verschil in temperatuur. Hetzelfde kan gebeuren met het objectief als de temperatuur van het objectief lager is dan de temperatuur van de omgeving. Het glas van een objectief verschilt in dikte met het glas van een filter. Het filter zal eerder koud worden waardoor het eerder zal beslaan dan het objectief. Dit is een punt om rekening mee te houden, bijvoorbeeld met het fotograferen van de sterrenhemel tijdens een koude nacht.

Voordelen van een UV-filter

Bescherming

Fotograferend Nederland gebruikt het UV-filter massaal ter bescherming van de lens tegen vallen, stoten, krassen en viezigheid. Maar weet je zeker dat het ook écht die bescherming biedt? De reden die je vaak hoort voor het gebruik van een UV-filter, is dat een filter goedkoper is om te vervangen dan je lens als ie valt. Feit is dat je frontlens gewoon vervangen kan worden en dat dat echt niet zo duur is als een nieuwe lens. Natuurlijk is het vervangen van de frontlens duurder dan het filter, maar een kapotte frontlens betekent dus niet meteen het einde van je objectief.

Uit tests is gebleken dat het UV-filter nauwelijks bescherming biedt bij vallen en stoten. Lenzen zijn kwalitatief erg goed en het glas van de frontlens is ontzettend sterk. Bij een val gaat het UV-filter 9 van de 10 keer kapot, maar het glas van je frontlens blijft heel. Dit wekt de illusie dat het filter jouw objectief redt, terwijl het objectief zichzelf redt. Wat een filter wel kan doen is eventueel de eerste klap opvangen, maar over het algemeen is de bescherming die je krijgt van zo’n filter minimaal. Het biedt dus absoluut geen garantie.

 

 UV-filter genroken fotografietips

Gebroken UV-filter.

 

Waar het UV-filter wél tegen beschermt is tegen krassen, stof, vingerafdrukken en zand. Sta je op het strand en staat er veel wind, dan kan het zand tegen je frontlens aanwaaien en veel krassen veroorzaken. Met een filter op je lens komen die krassen op je filter terecht. Op plekken waar je frontlens veel te verduren heeft heeft het UV-filter absoluut nut.

Een goede vervanger voor het UV-filter: zonnekap

Hetgeen wat jouw UV-filter kan gaan vervangen is… Je zonnekap! Het is de ideale vervanger. Het biedt de juiste bescherming tegen stoten en krassen en het verkleint de kans op lensflare. Het is licht in gewicht, neemt weinig ruimte in beslag, is makkelijk mee te nemen en de prijs is vergelijkbaar met het filter. Mocht je je zonnekap beschadigen of kapot maken door het objectief te stoten of te laten vallen, dan is ook de zonnekap gemakkelijk en goedkoop te vervangen. De zonnekap biedt helaas geen bescherming als je fotografeert in vieze of natte omstandigheden, omdat het glas van het objectief niet beschermd is. Fotografeer je bijvoorbeeld dus op het strand met veel wind, kies dan voor een UV-filter.

Vaak wordt een zonnekap standaard meegeleverd bij het aanschaffen van een objectief. Zo niet, dan is het 110% aan te raden om op zoek te gaan naar een passende zonnekap vanwege de vele voordelen.

 

Zonnekap gebruiken

 

Conclusie

Nu weet je eindelijk wat de feiten zijn betreffende het gebruik van een UV-filter. Het gebruik van een UV-filter heeft zijn voor- en nadelen waarvan het grootst merkbare nadeel de vergrote kans op lensflare, lichtvlekken en ghosting is. Het nadeel van een verminderd contrast en scherpte is minimaal en verwaarloosbaar. Het voordeel van bescherming van je objectief is zeker aanwezig, maar niet zoals je zou verwachten. Een filter biedt geen garanties tegen vallen en stoten, omdat die bescherming minimaal is. Het biedt vooral bescherming tegen viezigheid, stof, zand en vingerafdrukken. Ben jij een fotograaf die zijn apparatuur vaak blootstelt aan de elementen der natuur? Dan loont het om een UV-filter te gebruiken. Mijn tip is: schroef het UV-filter erop als je het écht nodig hebt en laat het filter eraf als dat niet zo is.

Heeft dit jouw kijk op het gebruik van een UV-filter veranderd? Laat het ons weten in de reacties!

 

10 waardevolle tips om je scherpte te verbeteren

Gratis e-book: 10  tips voor optimale scherpte

Zelfs de kleinste trilling kan voor onscherpe foto’s zorgen. Voorkom onscherpe foto’s door dit e-book in huis te halen! Deze 10 tips zullen jouw scherpte gegarandeerd verbeteren. Het e-book vertelt o.a. over:

  • Diafragma
  • Gebruiken van de spiegelopklapfunctie
  • Vind de sweet spot

Download hier het gratis e-book!