Voorkeuzestanden P, A, S, M – de letters op je instelwiel uitgelegd

De letters op het instelwiel van je camera lijken er soms voor de sier op te zitten, maar ze hebben toch echt een functie. Elke letter staat voor een specifieke voorkeuzestand en hebben elk een andere controle over sluitertijd, diafragma en ISO.

Deze voorkeuzestanden vormen een goede opstap voor fotograferen in de handmatige stand. Als je eenmaal weet hoe je deze voorkeuzestanden in jouw voordeel toe kunt passen ga je een zichtbare verbetering in je fotografie zien.

Voorkeuzestand AUTO: Automatische stand

Hoe werkt het?

De naam zegt het al. De automatische stand stelt alles automatisch voor je in van sluitertijd, ISO en diafragma tot je flitser en de witbalans. De camera zorgt er altijd voor dat de lichtmeter in het midden uitkomt zodat je een juiste belichting krijgt.

In welke situatie gebruik je het? 

Veel mensen raden het af om in de automatische stand te fotograferen, omdat je de volledige controle over het eindresultaat kwijt bent. Dat klopt ook, maar zo zwart wit is het niet. Als je net bent begonnen met fotograferen ben je helemaal niet bezig met de belichtingsdriehoek en alle andere instellingen. Je bent dan al blij dat je het moment heb vastgelegd wat je vast wilde leggen. Daarnaast is het handmatig instellen van je camera helemaal niet zo makkelijk en ook niet iedereen vindt dat belangrijk.

Ben jij iemand die het niet belangrijk vindt om het resultaat zelf in de hand te hebben, dan kan je lekker in de automatische stand blijven fotograferen. De camera’s worden steeds beter en dat zie je ook terug in de automatische stand. Helaas kent de automatische stand ook zijn beperkingen. De automatische stand heeft namelijk moeite met bepaalde lichtomstandigheden zoals met bijvoorbeeld tegenlicht. De belichting kan dan helemaal fout zijn waardoor je foto veel te licht of te donker wordt. Die kan dan de prullenbak in.

Zodra je ergens naar binnen loopt en er is niet genoeg licht, dan klapt de flitser uit. Als je de flitser vervolgens weer dicht klapt en opnieuw een foto wilt maken, dan klapt de flitser net zo snel weer open. Dit blijft je camera doen totdat er weer voldoende licht is. Heb jij dit probleem ook, dan kan je dit oplossen door het instelwiel op het flitstekentje te zetten met de streep erdoorheen. Veel camera’s hebben dit tekentje. Ook dan gebruik je de automatische stand, maar dan zal de flits niet open klappen.

Ben jij iemand die toch een stapje verder wil dan de automatische stand en meer controle wilt over het eindresultaat? Lees dan snel verder!

Voorkeuzestand P: Programmastand

Hoe werkt het?

Nee, de P-stand staat niet voor ‘Professioneel”, maar voor Programma. In de Programmastand zal de camera ook alles automatisch voor je instellen, maar je hebt veel meer controle. Je kunt de sluitertijd en diafragma aanpassen, maar ook je ISO. Pas jij bijvoorbeeld je ISO aan, dan zal de camera daar een passende sluitertijd en diafragma bij zoeken voor een goed belichte foto. Het probleem met de flitser is in de Programmastand trouwens ook opgelost. Je kan in de P-stand namelijk zelf bepalen of je je flitser wilt gebruiken.

In welke situatie gebruik je het? 

De Programmastand is zeer geschikt als je meer controle wilt dan in de automatische stand en als je nog niet volledig vertrouwd bent met het manueel instellen van je camera. Dat maakt deze stand dus in bijna alle gevallen prima om te gebruiken.

Voorkeuzestand A / Av: Diafragmavoorkeuze

Hoe werkt het?

In deze stand is het mogelijk om zelf je diafragma te bepalen. De camera zal er een passende sluitertijd bij zoeken voor een correcte belichting.

In welke situatie gebruik je het? 

Je kan je diafragma zo instellen dat je meer of minder licht krijgt, maar misschien nog wel belangrijker: je kan de scherpte in je foto ermee bepalen. Als je een portretfoto gaat maken is het mooi als je een onscherpe achtergrond hebt. Hierbij hoort een open diafragma (laag f-getal zoals f 1.8). Dit kan je dat vervolgens instellen. Wil je meer scherpte, kies dan voor een dicht diafragma (hoog f-getal).

Voorkeuzestand S / Tv: Sluitertijdvoorkeuze

Hoe werkt het?

In deze stand is het mogelijk om zelf je sluitertijd aan te passen. De camera zal er een passend diafragma bij zoeken voor een correcte belichting.

In welke situatie gebruik je het? 

Het kan regelmatig voorkomen dat de camera in de automatische stand een te lange sluitertijd kiest. Bij een te lange sluitertijd is de kans op bewegingsonscherpte groter. Om dit te voorkomen kan je je sluitertijd dus korter instellen. Hierdoor wordt het makkelijker om bewegende voorwerpen scherp in beeld te krijgen. Daarom is de sluitertijdvoorkeuze geschikt als je veel snelheid fotografeert zoals een tenniswedstrijd of wielrenners.

Handmatige stand M: handmatig instellen

Hoe werkt het?

In de handmatige stand ben jij de baas over je camera. Je moet alles zelf instellen. Pas jij de sluitertijd aan, dan zal de camera niet automatisch een bijpassend diafragma kiezen voor een goede belichting. Dat moet je zelf doen door zelf naar je lichtmeter te kijken.

In welke situatie gebruik je het? 

De handmatige stand is vooral handig als je in lastige lichtomstandigheden werkt. Denk aan donkere omstandigheden binnen zonder flits, tegenlichtsituaties of natuurlijk… avondfotografie! Tijdens de nacht heeft jouw camera veel moeite om een goede belichting te kiezen en de juiste instellingen te hanteren. Je krijgt te vaak een te donkere of te lichte foto waar je weinig mee kan. Door zelf handmatig te fotograferen heb jij het resultaat volledig zelf in de hand.

Als jij je camera zonder twijfel handmatig goed kunt instellen, dan heb je gewonnen! Je bent slimmer dan de camera. Jij kunt dan in elke lichtomstandigheid de juiste voorkeuzestand kiezen om het juiste resultaat te behalen.

Auto ISO

De basisregel als het gaat om ISO is dat je ISO zo laag mogelijk houdt om ruis te voorkomen. Dat betekent niet dat je je ISO nooit moet verhogen. Dat kan best, maar daar zit een maximum aan. Bij het instellen van de Auto ISO (automatisch ISO) kan je vaak een maximale waarde instellen. Stel je voor, jouw camera maakt bij ISO 3200 nog acceptabele foto’s, maar bij ISO 6400 niet meer, dan kan je de Auto ISO op maximaal 3200 zetten. Als je camera ervoor kiest om ISO te verhogen gaat ie niet hoger dan ISO 3200.

Op die manier kan jouw camera rekening houden met de sluitertijd tijdens het fotograferen in voorkeuzestanden. Het kan namelijk voorkomen dat jouw camera een te lange sluitertijd kiest waardoor het lastig wordt om scherpe beelden uit de hand te fotograferen.

Door voorkeuzestanden te gebruiken is het mogelijk om in kleine stapjes de fijne kneepjes van de fotografie te leren. Je gaat van automatisch naar de A, S of P stand en stelt steeds meer zelf in. Als je deze voorkeuzestanden eenmaal begrijpt en goed kunt toepassen, dan is de stap naar het handmatig fotograferen heel klein geworden.

Gratis e-book: 10 waardevolle tips voor optimale scherpte

Zelfs de kleinste trilling kan voor onscherpe foto’s zorgen. Voorkom onscherpe foto’s door dit e-book in huis te halen! Deze 10 tips zullen jouw scherpte gegarandeerd verbeteren. Het e-book vertelt o.a. over:

• Diafragma
• Gebruiken van de spiegelopklapfunctie
• Vind de sweet spot