De Melkweg fotograferen doet men massaal. Niet zo gek, want we kunnen onze fantasie de vrije loop laten gaan als we kijken naar de sterrenhemel. Daarom geeft het veel voldoening om een fenomeen zoals de Melkweg op foto vast te leggen. Gelukkig heb ik goed nieuws: ook jij kan de Melkweg fotograferen!

Dit artikel kost even tijd om te lezen, maar zie het als een investering. Als je je goed in dit artikel verdiept kan jij binnen de kortste keren de Melkweg fotograferen.

Praktijkboek Astrofotografie

In dit Praktijkboek Astrofotografie delen Renzo Gerritsen en Corné Ouwehand al hun kennis met jou. Zo leer je stap voor stap hoe je spectaculaire foto’s maakt van de nachtelijke hemel. Je wordt uitgedaagd om de nachtelijke hemel te ontdekken met jouw camera.

Bestel hier het praktijkboek

De Melkweg fotograferen doe je zo

Laat ik je meteen goed nieuws brengen. De Melkweg fotograferen is niet moeilijk. Je moet letten op je diafragma, ISO en sluitertijd. Als je hier nog niet zo bekend mee bent, raad ik je aan om je eerste even in te lezen.

Het is belangrijk dat je de camera handmatig instelt en niet vertrouwt op de automatische stand. Door de camera handmatig in te stellen heb je het resultaat zelf in de hand. Ook zal je handmatig moeten scherpstellen, omdat er een grote kans is dat de autofocus moeite heeft met scherpstellen.

 

 

Ik begin met het instellen van het diafragma. De diafragma zet ik zo open mogelijk zodat de camera zoveel mogelijk licht ontvangt. Denk aan een diafragma f 4.5 of f 1.8. Vervolgens kijk ik naar de sluitertijd. De sluitertijd die ik kies is afhankelijk van het objectief dat ik gebruik. Hiervoor hanteer ik de volgende formule:

Crop sensor: maximale sluitertijd = 500 / (brandpuntafstand x cropfactor) 

Full frame: maximale sluitertijd = 500 / (brandpuntafstand)

Deze formule is ontzettend handig, omdat sterren al heel snel kleine streepjes worden door de draaiing van de aarde. Door deze formule correct toe te passen fotografeer jij de sterren als puntjes en niet als kleine streepjes. Als je startrails (sterrenstrepen) vast wil leggen hoef je deze formule uiteraard niet toe te passen.

Ik heb mijn diafragma volledig open gezet en de maximale sluitertijd bepaald door de formule te hanteren. Je zal met deze combinatie hoogstwaarschijnlijk een te donkere foto krijgen. In dat geval zal de ISO-waarde omhoog moeten. In 99% van de gevallen moet die ISO-waarde echt een stuk hoger, bijvoorbeeld ISO 1200, ISO 3200 of zelfs ISO 6400. Welke waarde je instelt is afhankelijk van de locatie. Hoe meer lichtvervuiling je hebt, hoe lager de ISO-waarde kan. Sta je op een plek met minimale lichtvervuiling? Dan gaat je ISO-waarde vaak al richting de ISO 6400.

Lichtsterk objectief en full frame

Een hoge ISO-waarde betekent meer ruis. Voor de mooiste en scherpste sterrenfoto’s is het belangrijk om een lichtsterk objectief te gebruiken. Lichtsterke lenzen zijn lenzen met een diafragmawaarde van f 2.8 of lager. Met lichtsterke lenzen kan de camera meer licht opvangen wat betekent dat je ISO-waarde lager gezet kan worden dan wanneer je met f 4.5 fotografeert.

Het maakt ook verschil uit of je een crop camera gebruikt of een full frame camera. Een full frame camera bevat een grotere beeldsensor dan crop camera’s. Dit houdt in dat full frame camera’s minder ruis laten zien bij een hogere ISO-waarde. Let wel op het aantal megapixels. Hoe hoger het aantal megapixels, bijvoorbeeld 36 of 45, hoe meer ruis je zal zien!

Scherpstellen

Hoogstwaarschijnlijk zal je merken dat de camera veel moeite heeft met automatisch scherpstellen. De camera zal dan blijven zoeken naar een punt om op scherp te stellen, maar zal die niet vinden. In dat geval stap je over op handmatig scherpstellen.

Om handmatig te kunnen scherpstellen zet je de autofocus (AF) op het objectief uit. Je zet het schuifje dan op MF (manuale focus). Je kunt nu niet meer automatisch scherpstellen, maar het scherpstellen doe je nu handmatig door aan je scherpstelring van het objectief te draaien.

Het scherpstellen doe je handmatig aan de hand van het infinity logo op je objectief (het ‘achtje’). Heb je dat achtje niet op je objectief? Zoom dan via je LCD-scherm in op een heldere lichtbron of op bijvoorbeeld de Poolster en stel daarop handmatig scherp. Je kunt hier uitgebreider lezen over handmatig scherpstellen.

 

Objectief met Infinity logo.

Objectief met Infinity logo.

 

Objectiefgebruik en apparatuur

Het fotograferen van de Melkweg of de sterrenhemel heeft naast de instellingen dezelfde benadering. Je fotografeert op statief of andere stabiele ondergrond om trillingen te voorkomen. De beeldstabilisatie op de lens gaat uit.

Een groothoeklens wordt het meest gebruikt. Je kunt met een groothoeklens meer licht opnemen en zoveel mogelijk van de sterrenhemel in beeld brengen. Eventueel kan je zelfs een deel van het landschap meepakken. Uiteraard kan je ook een zoom- of teleobjectief gebruiken. Dan krijg je minder van het landschap in beeld, maar kan je wel ‘dichterbij’ komen en meer detailfoto’s maken bijvoorbeeld de rug van een berg met de sterrenhemel erboven.

Wanneer is hét moment om de Melkweg te fotograferen?

Er zijn een aantal momenten in het jaar waarop je de Melkweg het best kunt fotograferen en er zijn een aantal aspecten waar je op moet letten.

Het weer: allereerst fotografeer je natuurlijk tijdens een heldere avond, dat mag duidelijk zijn. Zelfs de minste sluierbewolking zorgt ervoor dat de Melkweg slecht zichtbaar is en door lichtvervuiling kan je lelijke vlekken of kleuren in je foto krijgen.

Maanstand: de stand van de maan is erg belangrijk. Bij volle maan geeft de maan zoveel licht af dat je zelfs je eigen schaduw nog kunt zien. Aan de hand van deze maankalender kan je gaan plannen wanneer je de Melkweg kunt fotograferen, want de maanstand staat vast. Het is geen probleem om de Melkweg te fotograferen als het halve maan is, zolang je maar het tijdstip in de gaten houdt. De maan kent namelijk ook een opkomst en ondergang.

Tijd van het jaar: in de wintermaanden kan je de Melkweg fotograferen, maar de ‘core’, het mooiste gedeelte van de Melkweg, komt dan niet boven de horizon uit. Ook de tijd van het jaar heeft dus invloed op wat je zal zien.

 

 

Locatie: de keuze van je locatie is doorslaggevend. Hoe donkerder, hoe beter! In Nederland gaan mensen naar de Veluwe of richting de Waddeneilanden. De échte liefhebber verlaat Nederland en gaat naar de Alpen of de Pyreneeën. Wil je weten waar het minste lichtvervuiling is? Ga dan naar darksitefinder.com. Onthou één ding goed. Dat jij de Melkweg met je eigen ogen niet ziet, wil niet zeggen dat de Melkweg er niet is. Jouw camera kan met behulp van de juiste instellingen wél de Melkweg zien.

Vallende sterren: Elk jaar is er hét moment om de Melkweg te fotograferen, namelijk als er een meteorietenregen plaatsvindt. Mensen gaan dan massaal naar buiten en proberen om de Melkweg zichtbaar op de foto te krijgen mét vallende sterren. Geef ze eens ongelijk. Het is magisch! In augustus heb je de kans om veel vallende sterren te zien. De meteorenzwerm Perseïden zal dan te zien zijn. Ga je fotograferen tijdens zo’n periode, blijf je camera dan op één plek houden. Vallende sterren vallen overal en de kans dat jij ze met je eigen ogen mist is groot. De camera legt het dan alsnog vast.

 

De Melkweg fotograferen, hoe fotografeer je de Melkweg

 

Waar vind je de Melkweg?

Allemaal leuk en aardig, maar als je de Melkweg niet kunt vinden heb je natuurlijk niets aan deze tips. De Melkweg vind je aan de hand van een aantal sterrenbeelden. Dit laat ik aan de expert over, want ik doe het vaak op de gok. Kijk eerst goed en wanneer je denkt de Melkweg te hebben gevonden, maak een foto. Dan weet je het snel genoeg. Via deze link wordt heel specifiek uitgelegd hoe je de Melkweg kunt vinden en welke apps er voor je telefoon beschikbaar zijn. Het is geschreven in het Engels, dus heb je een alternatief in het Nederlands, brand los!

Conclusie

Als je deze tips toepast, dan heb ik het volste vertrouwen dat jij de Melkweg en de sterrenhemel mooi in beeld kunt brengen. Onthoud dat je een donkere locatie nodig hebt, dat je de diafragma, ISO en sluitertijd goed instelt, let op de stand van de maan en dat je je warm aankleedt als je ‘s nachts op pad gaat.

Laatste tip: maak er iets moois van! Heel veel mensen zijn al blij als ze iets van de Melkweg kunnen zien op de foto, maar je kan het voor jezelf nog leuker maken. Probeer onderscheidend te zijn door bijvoorbeeld je voorgrond spannend te maken of door personen in beeld te plaatsen. Geef er je eigen twist aan!

 

10 waardevolle tips om je scherpte te verbeteren

Gratis e-book: 10 waardevolle tips voor optimale scherpte

Zelfs de kleinste trilling kan voor onscherpe foto’s zorgen. Voorkom onscherpe foto’s door dit e-book in huis te halen! Deze 10 tips zullen jouw scherpte gegarandeerd verbeteren. Het e-book vertelt o.a. over:

  • Diafragma
  • Gebruiken van de spiegelopklapfunctie
  • Vind de sweet spot

Download hier het gratis e-book!