Uitleg over soorten lenzen: groothoeklens, zoomlens of telelens?
Het objectief, oftewel je lens: je kunt niet zonder! In dit artikel geven we uitgebreid uitleg over soorten lenzen, wat de effecten zijn en wat de voor- en nadelen zijn per lens. Dit artikel vormt de basis.
Dit artikel is onderdeel van een serie over lenzen. Lees ook de andere berichten in deze serie: ‘de perfecte lens bestaat niet‘ en ‘het verschil tussen zoomlens en prime lens‘.
Fisheye en groothoeklenzen
Deze lenzen worden vaak gebruikt bij landschapsfotografie, evenementen fotografie en architectuurfotografie. Dit komt doordat je vanwege het korte bereik van fisheye- en groothoeklenzen enorm veel in beeld kan brengen. Dit is meer dan je met eigen ogen kunt zien. Je kunt met deze lenzen de grootsheid van een landschap laten zien of de sfeer van een evenement vastleggen. Met architectuurfotografie heb je vaak te maken met kleine ruimtes die je ruimtelijk kunt maken door te fotograferen met deze lenzen. Er zijn enorm veel mogelijkheden.
Een herkenbare eigenschap van deze lenzen is dat je vervorming en vertekening gaat zien. Die vertekening is groter bij een fisheye dan bij de groothoeklens en vele male groter dan bij een zoom- of telelens. Die vertekening wordt veroorzaakt door het bolle glas van je lens. Die vertekening kan een mooie, creatieve toevoeging zijn in je foto, maar kan ook heel storend zijn. Je ziet bijvoorbeeld dat gebouwen naar voren of naar achter vallen of je ziet rechte lijnen krom worden.
Bij architectuurfotografie wil je kromme lijnen corrigeren, maar bij evenementen fotografie kan dit weer heel verfrissend zijn. Voorwerpen kunnen groter worden dan ze in het echt zijn door die bolling. Dit maakt een fisheye of groothoeklens minder geschikt voor portretten, omdat je model een grote neus krijgt. Waar je deze lenzen voor wilt gebruiken is aan jou. Wees je in ieder geval bewust dat er vertekening op kan treden, dat alles wat ver weg staat heel klein lijkt en dat alles wat dichtbij staat enorm groot.
Bolle glas van een groothoeklens.
Het bereik van groothoek, zoom en tele in één foto weergegeven.
Verminder vertekening en vervorming
Kan je iets doen aan deze vertekening? Jazeker! Hoe meer je met deze lenzen uitzoomt, hoe meer vertekening je krijgt. Als jij een foto maakt met zo’n lens en je ziet die vervorming, dan kan je het volgende doen om dit te verminderen:
- Stap zover mogelijk naar achter om afstand te nemen van je onderwerp
- Zoom vervolgens zover mogelijk in als dit mogelijk is met jouw lens
Door het naar achter stappen en het inzoomen verdwijnt de vertekening niet volledig, maar het wordt wel verminderd. Hoe dat komt lees je verder in dit bericht.
Wil je de vertekening helemaal laten verdwijnen? Dan zal je dit in de meeste gevallen in de nabewerking moeten corrigeren. Door vertekening in de nabewerking aan te passen wordt een groot deel van je foto namelijk afgesneden. Door naar achteren te stappen of uit te zoomen krijg je meer ruimte rondom je onderwerp waardoor het afsnijden van een deel van de foto geen probleem is.
In onderstaand voorbeeld zie je dat er voldoende afstand is genomen. Na het rechttrekken van alle lijnen valt er links en rechts een groot stuk van de foto af. Als je de rechterfoto nu gaat bijsnijden, wordt er niets bijgesneden van wat je wil laten zien. Het onderwerp blijft intact mét rechte lijnen.
Maak een vliegende start met je fotografie met het: Fotografie Startersboekje – 28 handige fotografiekaarten
Voor- en na het rechtzetten in Lightroom.
Eindresultaat na uitsnijden.
Zoomlenzen
Als je een camera nieuw in de winkel koopt zit er vaak een standaard zoomlens bij. Denk aan een 18-55 mm. Dit is een allround zoomlens. Met deze zoomlenzen ben je veelzijdiger, omdat je groothoek hebt én zoom! Met zoomlenzen kan je je onderwerp dichterbij halen of verder weg plaatsen door in- of uit te zoomen. Je hoeft jezelf daarvoor niet te verplaatsen. Ga je op vakantie of wil je een bepaalde gebeurtenis vastleggen? Dan is een zoomlens ideaal, omdat je details kunt fotograferen, overzichten en portretten, zonder je lens te hoeven wisselen.
Er zijn enorm veel soorten zoomlenzen op de markt. De een is veelzijdiger dan de ander. Neem bijvoorbeeld de 18-135mm. Dan heb je de groothoek, maar ook een deel telezoom door de 135 mm. Met deze lens kan je dus veel meer fotograferen dan met bijvoorbeeld een 16-35 mm of een 24-70 mm. Let echter wel op. De kwaliteit van deze lenzen is niet altijd perfect, vooral niet als het bereik heel groot is zoals bij de 18-135 mm. Er is meer glas nodig en hoe meer glas er in een lens zit, hoe meer vervorming en verlies van scherpte je krijgt.
Als je wilt weten waar het aantal millimeters precies voor staat, lees dan dit artikel.
Telelenzen
Naast zoomlenzen heb je zogenaamde telelenzen. Telelenzen hebben een nóg groter bereik dan zoomlenzen, bijvoorbeeld 200 mm, 300 mm of zelfs meer. Het gebruik van een telelens wordt hierdoor een stuk specifieker. Je gebruikt telelenzen als je niet dichtbij je onderwerp kunt komen of al je afstand wilt bewaren. Denk aan sportfotografie waarbij je langs het voetbalveld staat en niet op het veld mag staan. Met een telelens kan je toch dichtbij komen en de actie fotograferen alsof je ertussen staat. Natuurfotografie gaat ook een stuk makkelijker met een telelens. Met een telelens kan je een gepaste afstand bewaren zonder de dieren te laten schrikken en toch mooie foto’s maken!
De maan gefotografeerd op 800 mm!
Geen vertekening en een ander perspectief
Anders dan bij een fisheye- of groothoeklens is de vertekening van een zoomlens- of telelens niet tot nauwelijks aanwezig. Hoe meer je inzoomt met een lens, hoe minder vertekening en vervorming je ziet. Meer zoomen geeft ook een ander perspectief, omdat het alles samendrukt. Je kunt moeilijker diepte laten zien.
Tilt-shift en macrolenzen
Dit zijn specialisatielenzen. Tilt-shift lenzen zijn perfect bij architectuurfotografie, omdat je vervorming op de locatie al kunt verwijderen. Tilt-shift lenzen zijn zo bijzonder, omdat ze kunnen kantelen (tilten) en schuiven (shiften). Dit kan verticaal, horizontaal of in een hoek. Hiermee beïnvloed je het perspectief en ook de focus. Gebouwen die krom gaan staan kan je door de lens te tilten of te shiften volledig recht zetten zonder dat daar nabewerking aan te pas komt. Bijkomend effect is dat je met deze lenzen een miniatuurfoto kunt maken. Met tilt-shift lenzen is het mogelijk om een zeer kleine scherpte te hanteren waardoor het lijkt alsof de wereld heel klein lijkt. Super leuk!
Marcolenzen zijn ontworpen om onderwerpen van zeer dichtbij te kunnen fotograferen. Daardoor is een marcolens ideaal geschikt voor het fotograferen van kleine voorwerpen zoals sieraden, insecten of bloemen.
Het miniatuureffect door een zeer kleine scherpte toe te passen.
Macrofotografie, dicht op je onderwerp.
Maak de juiste keuze!
Je weet nu meer over soorten lenzen. Als je net begint met fotografie en je wilt nog een beetje uitzoeken of het wat voor jou is, dan raad ik een allround zoomlens aan. Het liefst een lens waarin je groothoek hebt en een beetje tele. Deze lenzen zijn helemaal niet zo duur en het stelt je in staat om vertrouwd te worden met fotografie en fotografie te ontdekken. Als je het uiteindelijk toch niet leuk vindt, is het niet zo’n enorme investering geweest.
Is fotografie helemaal jouw ding? Dan begin je waarschijnlijk met een standaard zoomlens. Vervolgens koop je er een telelens, groothoeklens of macrolens bij, afhankelijk van wat je leuk vindt. Probeer voor jezelf goed na te gaan of je die ene lens écht graag wilt hebben en echt nodig hebt. Misschien raak je er na een aantal maanden wel op uitgekeken en dan wordt het weer een dure investering.
Ga je richting professioneel? Kies dan alleen de allerbeste kwaliteit lenzen! Het is een investering, maar een investering die het 110% waard is. Deze lenzen behouden hun waarde en je ziet de kwaliteit terug in je foto’s. Zet je een goedkope lens op een full frame camera, dan krijg je niet de kwaliteit die je van een full frame lens verwacht. Probeer ook te kijken naar prime lenzen. Kwalitatief zijn deze vaak beter, lichtsterk en ook goedkoper.
Al met al is de keuze van een lens een lastige keuze, omdat er zoveel soorten lenzen te koop zijn. Verdiep je in welke lenzen er zijn, weet wat je leuk vindt om te fotograferen en maak de keuze voor jezelf kleiner. Veel succes!
Fotografie Startersboekje – 28 handige fotokaarten
Maak een vliegende start! Het Startersboekje bevat onderwerpen die voor iedere fotograaf belangrijk zijn:
- Incl. handige spiekbriefjes
- Incl. 12 compositie technieken en 16 praktijkvoorbeelden
- Beschikbaar als e-book of boekje in a5 formaat
